اختلال نقص توجه و بیشفعالی (ADHD) یکی از شایعترین اختلالات عصبی-رشدی در کودکان است که علائم آن میتواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی کودک و خانوادهاش داشته باشد. امروزه تحقیقات بسیاری به ارتباط تغذیه و علائم ADHD پرداختهاند، زیرا مواد غذایی میتوانند تأثیر مستقیمی بر رفتار و تمرکز داشته باشند. در این مقاله از حلزون با نقش رژیم غذایی در کاهش یا افزایش علائم ADHD و تأثیرات آن بر تست ADHD آشنا میشویم.
ADHD چیست و چرا نیاز به مدیریت دارد؟
ADHD به اختلال نقص توجه و بیشفعالی اشاره دارد که شامل مشکلات زیر است:
- عدم تمرکز: کودک نمیتواند روی یک فعالیت خاص تمرکز کند.
- بیشفعالی: کودک فعالیت بیش از حد دارد.
- رفتارهای تکانشی: کودک بدون فکر عمل میکند.
مدیریت این اختلال نیازمند تشخیص دقیق از طریق تست ADHD و سپس پیادهسازی روشهای درمانی، از جمله تغییر در سبک تغذیهای، است.

اهمیت تغذیه در مدیریت ADHD
رژیم غذایی تأثیر قابل توجهی بر عملکرد مغز و سیستم عصبی دارد. در کودکان مبتلا به ADHD، این تأثیر بسیار حساستر است. ترکیب مواد غذایی مناسب میتواند به بهبود توجه و کاهش رفتارهای بیشفعال کمک کند، در حالی که رژیم غذایی نامناسب ممکن است علائم را تشدید کند.
مواد غذایی مفید برای ADHD
1- مواد غذایی حاوی امگا-3
مطالعات نشان داده است که اسیدهای چرب امگا-3 باعث بهبود عملکرد مغز و کاهش علائم ADHD میشوند.
- منابع: ماهیهای چرب (سالمون، تن)، تخم مرغ، گردو
2- پروتئینها
پروتئین به تنظیم سطح قند خون و انرژی کمک کرده و میتواند در بهبود تمرکز کودک مؤثر باشد.
- منابع: گوشت کمچرب، تخم مرغ، لبنیات کمچرب، لوبیا
3- ویتامینها و مواد معدنی
کمبود برخی از ویتامینها (مانند ویتامین D، B) و مواد معدنی (مانند آهن و زینک) با ADHD مرتبط است.
- منابع: سبزیجات برگسبز، مغزها، میوهها
4- کربوهیدراتهای پیچیده
کربوهیدراتهای پیچیده به پایداری سطح قند خون کمک کرده و در کاهش رفتارهای تکانشی مؤثر هستند.
- منابع: غلات کامل، جو دوسر

مواد غذایی مضر برای ADHD
1- شکر و شیرینکنندههای مصنوعی
شکر تأثیر منفی بر رفتارهای تکانشی و تمرکز دارد. مصرف آن باید محدود شود.
2- غذاهای فرآوریشده و حاوی افزودنیها
نگهدارندهها و رنگهای مصنوعی ممکن است علائم ADHD را تشدید کنند.
- نمونهها: سوسیس، کالباس، چیپس، پفک
3- نوشیدنیهای حاوی کافئین
نوشیدنیهای کافئیندار، مانند نوشابه و انرژیزاها، باعث تحریک بیشفعالی میشوند.
رژیم غذایی کودک را چگونه مدیریت کنیم؟
- مصرف مواد تازه و طبیعی
غذاهای تازه بدون افزودنی مصنوعی بهترین گزینه برای کودکان مبتلا به ADHD هستند. - بررسی حساسیتهای غذایی
برخی از کودکان مبتلا به ADHD ممکن است به گلوتن یا لبنیات حساسیت داشته باشند که حذف این مواد از رژیم غذایی آنها به بهبود علائم کمک میکند. - آگاهی از تاثیر غذاهای مختلف
به تغییرات رفتاری کودک پس از مصرف مواد غذایی توجه کنید تا متوجه مواد غذایی مشکلساز شوید.

ارتباط رژیم غذایی با تست ADHD
تست ADHD به والدین و متخصصان کمک میکند تا سطح اختلال کودک را مشخص کنند. یک رژیم غذایی سالم میتواند نتیجه تست را به سمت بهتری پیش ببرد. تحقیقات نشان دادهاند که کودکانی که مواد غذایی مفید مصرف میکنند، عملکرد بهتری در تستها و ارزیابیهای مرتبط با تمرکز و توجه دارند.
برای اطلاعات بیشتر، مطالعهی تست بیشفعالی کودکان ۳ تا ۵ سال: ارزیابی علائم ADHD در کودکان توصیه میشود.
نمونه برنامه غذایی روزانه برای کودکان مبتلا به ADHD
- صبحانه: تخم مرغ، نان سبوسدار، موز
- میانوعده: بادام و گردو
- ناهار: مرغ کبابی، برنج قهوهای، سبزیجات بخارپز
- عصرانه: سیب و ماست کمچرب
- شام: ماهی سالمون، سیبزمینی پخته، سالاد سبز
رژیم غذایی نقش کلیدی در مدیریت علائم ADHD دارد. والدین میتوانند با آگاهی بیشتر و تغییر سبک تغذیه کودک، به بهبود کیفیت زندگی او کمک کنند. اگر علائم ADHD در کودک شما شدید است یا تأثیر زیادی بر زندگی او دارد، انجام تست ADHD و مشورت با پزشک متخصص ضروری است.